Kronik sağlık sorunlarım ile uğraştığım dönemde gittiğim bir dahiliye doktoru ile yaşadığım şeker sorunu bunun en somut örneği.
O dönemlerde oldukça yüksek 100-120 arası açlık şekerine sahip olmama rağmen doktorun bende bir türlü ek tahliller (insülin direnci, Hba1c) istememesinden dolayı 4. ziyaretimde artık dayanamayıp doktora bakın benim şeker konusunda bir sorunum var sürekli böyle çıkıyor diyorum. Doktorun bunun üzerine bende şeker tahlillerine baktığını sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Kadının bana tek cevabı kafa sallayıp anlıyorum demek oldu.
O günden beri kendime hep soruyorum. Eğer benim gibi çok ciddi otoimmün hastalıkları olan bir hastada bile biz bu tahlilleri yapmayacaksak, o hastanenin orada olmasının veya o dahiliye polikliniğinin orada bulunmasının ve o doktorun orada poliklinik yapmasının ne anlamı var ki !
Ne yazık ki doktorlar genel olarak “normal şeker değerlerinin her zaman normal olmadığını anlamıyorlar. “
Klasik doktorlar bir tahlili ancak, referans değerlerinin dışında olarak işaretlendiğinde fark edebiliyorlar. (Dürüst olmak gerekirse bunu fark edebilmek için doktor olmaya gerek yok. Renk körü olmayan herkes bunu fark edebilir)
Peki ya tüm sonuçlarınız normalse ve kendinizi yine de sağlıklı hissetmiyorsanız ? Size hiçbir sorununuz olmadığını ve her şeyin sizin kafanızda olduğunu bile söyleyebilirler. (başıma geldi)
İnsülin Direnci ve Hiperinsülinizmin Nedenleri
Hiperinsülinizm veya aşırı insülin salınımının ana nedeni insülin direncidir (IR). Çoğu zaman insanlar çok fazla yemek yemenin ve fazla kilolu olmanın bir sonucu olarak insülin direncine yakalanır. Genellikle insanlar kilo verirse insülin direnci düşer.
İnsülin direncinin geniş bir terim olduğu ve bir yerde insüline duyarlı, diğerinde dirençli olabileceğinizi anlamanız önemlidir. Yağ, kas ve karaciğer glikoz depolar.
Kaslarınızda insüline duyarlı ve yağ hücrelerinizde dirençli olabilirsiniz, bu durumda kaslı ve zayıf olursunuz. Bu her zaman optimal olarak sağlıklı değildir.
Örneğin, enflamatuar sitokin TNF-alfa seviyeniz yüksekse, bu yağ hücrelerinde insülin direncine neden olur, ancak kas hücrelerinde olmaz. Estetik olarak iyi görünseniz de bu iyi bir durum değildir.
Bazen zayıf kişilerde de insülin direnci olabilir. PKOS, kadınlar arasında nispeten yaygın bir hastalıktır ve 12-45 yaş arası kadınların %10’unu etkiler.
PKOS’lu zayıf kadınlarda da insülin direnci vardır. Ayrıca, erkeklerin belirli bir yüzdesinin PKOS’un erkek bir versiyonunu yaşadığını öne süren araştırmalar da var. PKOS ve bununla ilişkili IR’nin kadınlarda saptanması, sakal büyümesi, alopesi (kelleşme) ve doğurganlık sorunları gibi açık androjenik belirtiler nedeniyle çok daha kolaydır, ancak erkeklerde benzer türde bir sorun olabilir ve erkeklerin hepsi sağlıklı erkekler olduğu için farkedilmez. Ancak semptomlar kendini erken saç dökülmesi olarak gösterebilir.
Okuyun: Polikistik over sendromunun erkek eşdeğerinin belirteçleri neler olabilir?
Erken kelleşen erkeklerin yaklaşık üçte biri, hormonal değişiklikler ve daha yüksek insülin direnci kombinasyonu gösterdi. Bu sıklık kadınlarda PKOS prevalansına karşılık gelmektedir.
Zayıf insanlarda, IR kısmen İnositolün D-Kiro-İnositol’e verimsiz dönüşümünden veya aşırı inflamasyon veya oksidatif stresten kaynaklanabilir .
Aşırı kilolu kişilerde, aşırı kilolu olmak en önemli IR nedenidir.
İnsanların önemli bir yüzdesinde bir düzeyde glikoz intoleransı vardır ve düşük karbonhidratlı ve diğer diyetlere yönelirler.
Karbonhidrat intoleransı, olumsuz bilişsel etkiler üretebilir.
İnsülin direncinden kaynaklanan insülin yükselmeleri veya hiperinsülinizm yorgunluğa, kilo alımına ve hipoglisemiye katkıda bulunabilir.
Hipoglisemi vücuda çok zarar verir ve her türlü bilişsel soruna katkıda bulunur.
Aşağıda, insülinin yükselmesinin nedenlerinin bir listesi bulunmaktadır.
Bu listedeki her şey bilimsel literatürden, ancak her şeyin kanıt bağlantısı verecek zaman bulamadım. (İleride fırsat bulduğumda güncelleyeceğim)
Normal Şeker Değeri Her Zaman Normal Değildir
Doktorunuzdan kan şekerinizi test etmesini isteyebilirsiniz. Geleneksel doktorlar yüksek veya düşük kan şekeri seviyelerine bakar ve hiçbir şeyden bahsetmezler. Bazen bir laboratuvar sonucu referans aralığında olabilir, ancak gerçekte optimal aralıkta olmayabilir. Referans aralıkları, optimum aralıklarla aynı değildir. Bu nedenle ‘normal’ aralıktaki kan şekeri bile sağlıksız olabilir ve vücuttaki belirli süreçlerin optimal olmadığını gösterir.
Ayrıca yüksek kan şekerinize neyin neden olduğunu anlamak da önemlidir. İnsanlar çoğu zaman için
- Obezite
- Yanlış Beslenme
- Egzersiz Eksikliği
Gibi sebeplerden insülin direnci yaşarlar. Ve bu insanların büyük bölümü semptomsuz olabilir.
Buna karşın benim gibi bazı insanlar ise
- İltihaplanma
- Mitokonrdriyal Disfonksiyon
- Oksidatif Stres
Gibi sebeplerden insülin direnci yaşarlar. Ve bu gruptaki insanların şeker değerleri çoğu zaman yukarıdaki gruptakilerden çok daha düşük olur. Ama aynı zamanda çok daha fazla problem yaşarlar.
Sizi tedavi edecek doktorunuzun bu mekanizmayı iyi bir şekilde anlayabilmesi çok önemlidir.
Çünkü günümüzde hastalıkların şiddetini hesaplarken bir kişinin sadece glikoz veya insülin tahliline bakıyoruz ve kiminki daha yüksek ise onun daha şiddetli hasta olduğunu kabul ediyoruz ama bu çok yanlış bir sınıflandırma.
Çünkü benim 70 yaşımdaki şeker hastası babaannem benden çok daha kötü bir diyabet profili ile bir tabak baklava yiyebiliyor ve hiç bir sorun yaşamıyorken, ben iki dilimi yediğimde ondan çok daha fazla sorun yaşıyorum.
Bunu anlayabilmek oldukça önemli !
İnsülin Direncinin Nedenleri
Yaşam tarzı
- Çok fazla yemek
- Egzersiz yapmamak
- Obezite
- Psikolojik stres
- Uyku eksikliği
- Sirkadiyen bozulma
- Hiperglisemi (rafine karbonhidratlardan)
Bunlar, genellikle normal beslenen ve hareketsiz bir yaşam süren insanlar arasındaki en yaygın sebeplerdir.
Besin Eksiklikleri
Muhtemelen bir şeyde eksik olduğumuz fikrine inanmak en kolayıdır, ancak en yaygın sorunun çok fazla yemek yememiz olduğunu unutmayın;
- Magnezyum
- çinko [ 1 ]
- Krom
- Omega 3’ler
- Molybdenum [ 2 ]
- Boron [ 3 ]
- İyot [ 4 ]
- Kalsiyum [ 5 ]
- Bakır [ 6 ]
- Düşük kan potasyum seviyeleri, yani potasyum eksikliği [ 7 ]
- Vanadyum
- K vitamini + K2
- D vitamini
- A vitamini [ 8 ]
- B12 vitamini
- Biyotin
Aşırı Miktarda
- Palmitik asit [ 21 ], doymuş bir yağ
- Miristik asit, doymuş bir yağ
- Stearik asit [ 22 ], doymuş bir yağ
- Laurik asit [ 23 ], doymuş bir yağ. Bu, yağ hücrelerinde IR’ye neden olur.
- Sodyum [ 24 ]
- Kortizol salgısı
- Dış Toksinler (alkol, sigara dumanı, kirlilik vb.)
- Endotoksinler
- Ağır metaller
- Demir
- Bakır
- Alkol
- UV
- Yağ
İlişkili Hormonlar/Proteinler
- Eksikliği: Testosteron , Östrojen [ 9 ] ve IGF-1 [ 10 ]
- Fazla IGF-1 [ 10 ], Testosteron, Estradiol [ 11 ], Prolaktin , Progesteron [ 11 ]
- Bir soya proteini ve yüksek fruktoz diyeti için geçerli olmayan yüksek fruktozlu bir diyet [ 12 ] ile birleştirildiğinde kazein .
- Düşük Adiponektin [ 13 ]
- Resistin [ 14 ], yağ hücreleri tarafından salınan bir hormon/protein.
- Anjiyotensin II [ 15 ]
- Düşük Leptin [ 16 ]
- TNF-alfa (yağ hücrelerinde) [ 17 ]
- IFN-y (kas hücrelerinde) [ 31 ]
- IL-6 (karaciğerde) [ 18 ]
- MCP-1 [ 19 ]
- ERK-1/2 [ 19 ]
- p38MAPK [ 19 ]
- M2 Makrofajları [ 19 ]
- PAI-1 [ 20 ]
Diğer
- Myoinositolün D-Chiro – İnositol’e verimsiz dönüşümü [ 25 ] (PCOS)
- Gıda hassasiyetlerinden, enfeksiyonlardan vb. kaynaklanan kronik inflamasyon [ 26 ]
- Hipoksi , Hiperoksi gibi birçok şeyin neden olabileceği oksidatif stres [ 27 ](Süperoksit, Nitrik oksit, H 2 O 2 )
- Endokrin anormallikler (özellikle tiroid bezinin ( hipo ve hiper ))
- Bağırsak mikrobiyotası ile ilgili sorunlar [ 28 ]
- Böbrek sorunları
- hipertansiyon [ 29 ]
- Karaciğer sorunları (yağlı karaciğer, siroz vb.)
- Değiştirilmiş kalsiyum homeostazı [ 30 ]
- Protein eksikliği, özellikle BCAA’lar.
IR’ye Katkıda Bulunabilecek Takviyeler
- üridin
- glukozamin
- CLA
- Aşırı antioksidanlar ( C vitamini , E ve beta-karoten )
- Glutamin
- Demir
- Kalsiyum
- Nikotin
- Proteaz inhibitörleri
- Büyüme hormonları
IR’ye neden olan katkı maddeleri
- BPA (konserve yiyeceklerde)
- Carrageenan (badem sütünde ve diğer sahte sütlerde)
- Tolylfluanid (ekinler için kullanılan fungisit)
IR ile İlişkili Olmayan Hiperinsülinizm
- Oksidatif stresin neden olduğu insülin direncinin yanı sıra başka nedenlerin sonucu olabilecek hipotalamus , hipofiz, adrenal eksen sorunları .
- Bağırsak arızası nedeniyle DPP-4 enziminin düşük seviyelerinin bir sonucu olarak artan GLP-1 seviyeleri. Bu durumda hiperinsülinizm insülin direncinden kaynaklanmaz.
- Diğer daha az yaygın nedenler: kanser -insülinoma, pankreasın insülin salgılayan bir tümörü. Konjenital hiperinsülinizm – bazı genetik mutasyonların neden olduğu.
